دستور الوزراء: شامل احوال وزرای اسلام تا انقراض تیموریان
امتیاز دهید
نویسنده:
غیاث الدین بن همام الدین خواند میر
مترجم:
سعید نفیسی
امتیاز دهید
.
«دستور الوزاره» تالیف محمود بن محمد بن حسین اصفهانى متوفى قرن ششم یا هفتم هجرى قمرى به فارسى است. کتاب براى عمید الدین ابو نصر اسعد ابرزى که وزیرى دانشمند و مسلط به زبان عربى و فارسى بود، تهیه و تنظیم شده است تا او را در امر وزارت و مملکتدارى، چراغ راه باشد.
ساختار:
کتاب با پیشگفتارى به محقق کتاب رضا انزابىنژاد آغاز شده است. بعد از آن مقدمهاى از مولف و در ادامه اصل کتاب در ١٠ باب تدوین شده است.
محتوای کتاب:
این اثر مانند بسیارى از نمونهها و نظایر خود، عمدتاً جنبه احلاقى و تهذیبى دارد و براى تلطیف خلق و خوى امیر و وزیر و درباریان به ذکر احوال پیامبر اسلام و حسنین و اصحاب و یاران پرداخته و نیز از نوادر حکایات خلفا استشهاد مىکند و از این جهت کتاب بیش از آنکه به کتابهاى تاریخى نزدیک شود به کتب اخلاقى و پندنامه شبیهتر است. استشهاد فراوان از آیات قرآن و اخبار و احادیث پیامبر و صحابه، و اشعار فارسى بهویژه نظامى و عربى مخصوصاً جاحظ، متنبى و ابونواس، نشان از آگاهى مؤلف به علوم دینى و ادبى و تاریخى دارد و از این حیث، مانند بسیارى کتب از این دست نظیر تحفه الملوک، آثار الوزراء عقیلى، جوامع الحکایات، سیاستنامه است. آخر باب دهم کتاب ناتمام مىباشد و بدون اشاره به نام کاتب و تاریخ کتابت با این جمله: «شریف و وضیع ...» تمام مىشود. به وضوح و صراحت نمىتوان تاریخ تالیف دستور الوزاره را تعیین کرد لیکن از روى قراین و امارات مىتوان تخمین زد که کتاب بین سالهاى ۵٩۵ تا ۶١٠ ق یا قسمتى از آن قبل از ۵٩۵ و ابوابى بعد از این تاریخ تدوین شده است؛ در هر صورت تاریخ تدوین از ۶١٠ فراتر نمىرود. با توجه به این که مؤلف در خدمت اتابک سعد زنگى بوده و بخشى از کتاب دستور الوزاره را به ذکر مناقب او و وزیرش عمیدالدین اسعد ابزرى اختصاص داده است و با در نظر گرفتن اینکه کرمان در سال ۵٩٩ ق ضمیمه فارس و جز قلمرو حکومت اتابکان فارس شده است، چنین استنباط مىشود که تدوین کتاب مقارن با این تاریخ باشد. باب اول کتاب در سبب تالیف کتاب و شیوه رتبه و ذکر حال مصنف مىباشد. در باب دوم به ذکر کمال فضل و فضایل ملک الوزراء و شمایل و لطایف خصایل وى پرداخته است. باب سوم درباره فقیر و محتاج بودن پادشاه جهانگشا به وزیر صاحب راى خود، سخن مىگوید. باب چهارم در ذکر بزرگان از وزراست که در عقل کامل و در عدل صاحب اخلاق و کرامت بودهاند. باب پنجم در فضل خلفا و اقبال ایشان بر اختیار وزراى با فضیلت و همچنین درباره اخبار و اشعارشان است. باب ششم در ذکر فضایل ملوک و اخبار و اشعار ایشان که در متن روزگار جاوید و همیشگى باقى ماندهاند. باب هفتم در بیدارى وزیر در خدمت شاه، و مراعات اوقاتش در حال سخط و رضاست. باب هشتم در باره هدیه دادن و آنچه که شایسته پادشاه است. باب نهم در اینباره است که فضایل را بایست نشر داد و رذائل را محصور کرد. باب دهم در اوصاف حمیده است که وزراى گذشته به طریق آن به خدمت ملوک مىرسیدهاند. متن کتاب بسیار ادبى است و از اصطلاحات و لغات مشکلى استفاده شده است که مىتوان گفت فهم مطالب آن براى خوانندگان بدون آشنایى با امثال این کتاب، دشوار خواهد بود.
وضعیت کتاب:
نیمى از کتاب را تعلیقات کتاب دربرگرفته که به تعداد ابواب کتاب است. در این تعلیقات به شرح و توضیح مختصر درباره آیات و اسامى و اصطلاحات هر باب پرداخته شده است. در انتهاى کتاب فهارس به این ترتیب آمده است:لغات و ترکیبات، اشخاص و اقوام، جایها، دیگر نامها، آیات قران، احادیث و امثال، ابیات عربى.
بیشتر
«دستور الوزاره» تالیف محمود بن محمد بن حسین اصفهانى متوفى قرن ششم یا هفتم هجرى قمرى به فارسى است. کتاب براى عمید الدین ابو نصر اسعد ابرزى که وزیرى دانشمند و مسلط به زبان عربى و فارسى بود، تهیه و تنظیم شده است تا او را در امر وزارت و مملکتدارى، چراغ راه باشد.
ساختار:
کتاب با پیشگفتارى به محقق کتاب رضا انزابىنژاد آغاز شده است. بعد از آن مقدمهاى از مولف و در ادامه اصل کتاب در ١٠ باب تدوین شده است.
محتوای کتاب:
این اثر مانند بسیارى از نمونهها و نظایر خود، عمدتاً جنبه احلاقى و تهذیبى دارد و براى تلطیف خلق و خوى امیر و وزیر و درباریان به ذکر احوال پیامبر اسلام و حسنین و اصحاب و یاران پرداخته و نیز از نوادر حکایات خلفا استشهاد مىکند و از این جهت کتاب بیش از آنکه به کتابهاى تاریخى نزدیک شود به کتب اخلاقى و پندنامه شبیهتر است. استشهاد فراوان از آیات قرآن و اخبار و احادیث پیامبر و صحابه، و اشعار فارسى بهویژه نظامى و عربى مخصوصاً جاحظ، متنبى و ابونواس، نشان از آگاهى مؤلف به علوم دینى و ادبى و تاریخى دارد و از این حیث، مانند بسیارى کتب از این دست نظیر تحفه الملوک، آثار الوزراء عقیلى، جوامع الحکایات، سیاستنامه است. آخر باب دهم کتاب ناتمام مىباشد و بدون اشاره به نام کاتب و تاریخ کتابت با این جمله: «شریف و وضیع ...» تمام مىشود. به وضوح و صراحت نمىتوان تاریخ تالیف دستور الوزاره را تعیین کرد لیکن از روى قراین و امارات مىتوان تخمین زد که کتاب بین سالهاى ۵٩۵ تا ۶١٠ ق یا قسمتى از آن قبل از ۵٩۵ و ابوابى بعد از این تاریخ تدوین شده است؛ در هر صورت تاریخ تدوین از ۶١٠ فراتر نمىرود. با توجه به این که مؤلف در خدمت اتابک سعد زنگى بوده و بخشى از کتاب دستور الوزاره را به ذکر مناقب او و وزیرش عمیدالدین اسعد ابزرى اختصاص داده است و با در نظر گرفتن اینکه کرمان در سال ۵٩٩ ق ضمیمه فارس و جز قلمرو حکومت اتابکان فارس شده است، چنین استنباط مىشود که تدوین کتاب مقارن با این تاریخ باشد. باب اول کتاب در سبب تالیف کتاب و شیوه رتبه و ذکر حال مصنف مىباشد. در باب دوم به ذکر کمال فضل و فضایل ملک الوزراء و شمایل و لطایف خصایل وى پرداخته است. باب سوم درباره فقیر و محتاج بودن پادشاه جهانگشا به وزیر صاحب راى خود، سخن مىگوید. باب چهارم در ذکر بزرگان از وزراست که در عقل کامل و در عدل صاحب اخلاق و کرامت بودهاند. باب پنجم در فضل خلفا و اقبال ایشان بر اختیار وزراى با فضیلت و همچنین درباره اخبار و اشعارشان است. باب ششم در ذکر فضایل ملوک و اخبار و اشعار ایشان که در متن روزگار جاوید و همیشگى باقى ماندهاند. باب هفتم در بیدارى وزیر در خدمت شاه، و مراعات اوقاتش در حال سخط و رضاست. باب هشتم در باره هدیه دادن و آنچه که شایسته پادشاه است. باب نهم در اینباره است که فضایل را بایست نشر داد و رذائل را محصور کرد. باب دهم در اوصاف حمیده است که وزراى گذشته به طریق آن به خدمت ملوک مىرسیدهاند. متن کتاب بسیار ادبى است و از اصطلاحات و لغات مشکلى استفاده شده است که مىتوان گفت فهم مطالب آن براى خوانندگان بدون آشنایى با امثال این کتاب، دشوار خواهد بود.
وضعیت کتاب:
نیمى از کتاب را تعلیقات کتاب دربرگرفته که به تعداد ابواب کتاب است. در این تعلیقات به شرح و توضیح مختصر درباره آیات و اسامى و اصطلاحات هر باب پرداخته شده است. در انتهاى کتاب فهارس به این ترتیب آمده است:لغات و ترکیبات، اشخاص و اقوام، جایها، دیگر نامها، آیات قران، احادیث و امثال، ابیات عربى.
آپلود شده توسط:
kaydan
1392/09/01
دیدگاه‌های کتاب الکترونیکی دستور الوزراء: شامل احوال وزرای اسلام تا انقراض تیموریان